Grondbeleid is een middel om ruimtelijke doelstellingen op het gebied van volkshuisvesting, lokale economie, natuur en groen, infrastructuur en maatschappelijke voorzieningen te verwezenlijken. Grondbeleid is het geheel van hulpmiddelen (voorkeursrecht gemeenten, onteigening, kostenverhaal, etc.) dat in onderlinge samenhang wordt ingezet om bestuurlijke doelen op het gebied van ruimtelijke ordening te realiseren. Grondbeleid is daarmee een aanduiding van de manier waarop onze gemeente haar middelen inzet om andere doelen te verwezenlijken.
In december 2023 is nieuw grondbeleid vastgesteld. De gemeente Beek kiest daarin voor een situationeel grondbeleid. Gebiedsontwikkeling blijft maatwerk, dus per situatie wegen we af welke type grondbeleid geschikt is. De mogelijkheid bestaat actief grondbeleid te voeren, mits het financiële risico aanvaardbaar is. In geval van publiek-private samenwerking zal per plan worden beoordeeld welke vorm van samenwerking wordt aangegaan. Bij deze beoordeling spelen aspecten als grondpositie, risico en complexiteit van het plan een belangrijke rol.
Strategische grondverwerving vindt indien nodig plaats om belangrijke gemeentelijke en/of maatschappelijke functies te realiseren die de markt niet oppakt en/of niet op de beschikbare locaties kunnen worden ontwikkeld. Minnelijke verwerving heeft daarbij de voorkeur.
De gemeente geeft de voorkeur aan privaatrechtelijk kostenverhaal middels anterieure overeenkomsten. In deze overeenkomsten worden afspraken op maat gemaakt tussen de gemeente en initiatiefnemer. Wanneer een overeenkomst niet tot stand komt, vindt verhaal van kosten en financiële bijdragen plaats via de publiekrechtelijke weg.
Relevante beleidsdocumenten:
· Nota Grondbeleid inclusief nota Kostenverhaal met nadere uitwerking in Grondprijzennota
· Structuurvisie ‘Beek 2012-2022, ruimte voor veelzijdigheid en vitaliteit’
Beleids- en of financiële wijzigingen:
Grondexploitaties:
De meeste ontwikkelingen worden overgelaten aan marktpartijen, waarbij vooraf met de ontwikkelende partijen overeenkomsten worden afgesloten ten behoeve van het kostenverhaal. Dit betekent dan ook dat de risico’s van de meeste gebiedsontwikkelingen in Beek bij de marktpartijen liggen. Voor de gemeente is het van belang om via onderhandelingen niet alleen een goede prijs te bedingen voor de in te brengen grond, maar ook te zorgen dat de verschuldigde exploitatiebijdragen adequaat zijn. De gemeente Beek brengt gronden in tegen de residuele grondwaarde, een onafhankelijke taxatie en/of de comparatieve methode. Dit zijn betrouwbare en gebruikelijke manieren om marktconformiteit te garanderen. Voor sociale woningbouw worden sociale kavelprijzen gehanteerd. Er kunnen zich situaties voordoen waarin een (beperkt) exploitatieverlies geaccepteerd moet worden.
Kostenverhaal en grondprijzen:
Met de vaststelling van de Nota Grondbeleid in december 2023 is de Nota Kostenverhaal onderdeel geworden van het grondbeleid. De gemeente geeft de voorkeur aan privaatrechtelijk kostenverhaal middels anterieure overeenkomsten. In deze overeenkomsten worden afspraken op maat gemaakt tussen de gemeente en initiatiefnemer, in het bijzonder voor wat betreft het kostenverhaal en eventuele financiële bijdragen. Wanneer de gemeente en de initiatiefnemer niet tot een overeenkomst komen, vindt verhaal van kosten en financiële bijdragen via de publiekrechtelijke weg plaats. Daarenboven kan de gemeente, ook in geval van een overeenkomst, mede via publiekrechtelijke weg verhaal van kosten en financiële bijdragen waarborgen.
De Grondprijzennota is een nadere en praktische uitwerking van het Grondbeleid. Hierin wordt concreet ingegaan op de uitgangspunten en kaders die gelden bij het vaststellen van grondprijzen. Alle relevante grondprijzen worden hierin vastgesteld en/of er worden duidelijke kaders gegeven voor de wijze van vaststellen van de prijs.
In het kader van het kostenverhaal is in het nieuwe grondbeleid de reserve Omgevingskwaliteit aanwendbaar. Doel van de reserve Omgevingskwaliteit is financiering van projecten ter versterking van de omgevingskwaliteit. De reserve wordt gevoed door bijdragen van ontwikkelaars / initiatiefnemers bij nieuwe planologische ontwikkelingen. Indien de onderhavige ruimtelijke ontwikkeling een bijdrage levert aan de kwaliteit van de fysieke leefomgeving én er sprake is van een structuurversterking die past binnen de transformatieopgave van de woningmarkt, dan kan worden afgezien van een bijdrage aan de reserve Omgevingskwaliteit.
De middelen in de reserve Omgevingskwaliteit worden aangewend voor het realiseren van de volgende thema’s die zijn afgeleid uit het bestuursakkoord, het collegeprogramma en/of de structuurvisie/omgevingsvisie:
· Woningmarkt
· Werkgelegenheid / bedrijvigheid
· Duurzaamheid
· Leefbaarheid
· Mobiliteit
· Vergroening
Bovenstaande thema’s worden gerealiseerd middels uitvoering van de projecten die zijn vermeld in de projectenagenda. De projectenagenda is een dynamisch document en van oorsprong een bijlage bij de structuurvisie.