Paragraaf 9 / Wet open overheid (Woo)
De Wet open overheid (Woo) beoogt een transparantere overheid die actief informatie openbaar maakt. Daarmee wordt het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en de economische ontwikkeling beter gediend. De Woo is op 1 mei 2022 in werking getreden en vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). In tegenstelling tot de Wob, die vooral gericht was op passieve openbaarmaking via verzoeken, legt de Woo een nadrukkelijke plicht op bestuursorganen om informatie actief openbaar te maken. Daarnaast vraagt de Woo dat de digitale informatiehuishouding op orde is.
De Woo omvat:
• Het actief openbaar maken van documenten in 17 verplichte informatiecategorieën, waarvan er 11 voor gemeentes gelden;
• Het passief openbaar maken van documenten n.a.v. een Woo-verzoek;
• Een inspanningsverplichting om uit eigen beweging zoveel mogelijk de bij de gemeente berustende informatie, neergelegd in documenten, voor eenieder openbaar te maken;
• Het op orde brengen van de informatiehuishouding.
Deze wettelijke verplichtingen zijn breed en raken vrijwel alle onderdelen van gemeente Beek. De verplichting om steeds meer documenten actief openbaar (en voor iedereen toegankelijk) te maken, past binnen een tijd waarin de overheid transparant dient te zijn. Om stukken actief openbaar te kunnen maken, dient de informatiehuishouding op orde te zijn.
Uitvoeringsfase
De voorbereidingsfase van het Woo-project is inmiddels afgerond en begin 2025 is de uitvoeringsfase gestart. Er is een publicatieplatform ingericht waarop documenten stapsgewijs gepubliceerd zullen worden. Deze website wordt gekoppeld aan de wettelijk verplichte Woo-index in het Register van Overheidsorganisaties. De livegang van dit platform staat gepland in juli 2025.
De verkregen subsidies zijn tot op heden gebruikt voor het aanschaffen van anonimiseringsoftware, het koppelen van deze software aan de door de gemeente gebruikte (software) systemen, het realiseren van de website die gebruikt zal worden voor de actieve openbaarmaking van documenten en het inhuren van een Woo-coördinator. De Woo-coördinator heeft een centrale rol in de coördinatie van het project en draagt zorg voor de implementatie van de actieve openbaarmaking. Daarnaast richt de coördinator zich op interne bewustwording en training van medewerkers ten aanzien van de Woo-verplichtingen.
Planning
De actieve openbaarmaking is opgedeeld in vier fases (tranches). Door de Rijksoverheid zijn de informatiecategorieën gedefinieerd en uitgewerkt. Deze uitwerking is vastgelegd in een ministeriële regeling. De datum van verplichtstelling van actieve openbaarmaking voor een categorie wordt vastgelegd in een Koninklijk Besluit.
De eerste tranche bestaat uit de volgende informatiecategorieën en deze zijn sinds 1 november 2024 verplicht openbaar: Wetten en algemeen verbindende voorschriften, Overige besluiten van algemene strekking, Organisatie en werkwijze en Bereikbaarheidsgegevens.
De gemeente Beek voldoet aan de verplichting van de eerste tranche.
De inwerkingtreding van de tweede tranche van de Woo is door het Rijk voorzien in het vierde kwartaal van 2025. Hier onder vallen de informatiecategorieën: Adviezen, Woo-verzoeken en -besluiten, Jaarplannen en jaarverslagen, Agenda’s en besluiten bestuurscolleges, Vergaderstukken decentrale overheden en Ontwerpen van wet- en regelgeving met adviesaanvraag. Naar verwachting zullen tranche 3 en 4 in 2026 inwerkingtreden.
Hoewel de formele inwerkingtreding nog in een Koninklijk Besluit moet worden vastgelegd, heeft de gemeente Beek ervoor gekozen om proactief te handelen. De betreffende informatiecategorieën van tranche 2 zullen eind juli 2025 via het publicatieplatform openbaar worden gemaakt.
In aanloop naar 2026 wordt ook gewerkt aan de voorbereiding op tranche 3, waarvan de invoering naar verwachting in de loop van 2026 zal plaatsvinden. Ook is er blijvend aandacht voor de digitale informatiehuishouding, met als doel het publicatieproces te optimaliseren en de naleving van de Woo structureel te borgen.
De implementatie van de Woo is een meerjarig traject dat vraagt om blijvende aandacht met zowel organisatorische inzet als ook budgettaire middelen.