Paragraaf 2 / Onderhoud kapitaalgoederen

De kapitaalgoederen worden ingedeeld in vier onderdelen:
·    Infrastructuur 
·    Gebouwen
·    Bedrijfsmiddelen
·    Overige voorzieningen (buitensportaccommodaties, gymzalen & speeltuinen)

Onderhoud van kapitaalgoederen beslaat een substantieel deel van de begroting. Een goed overzicht is daarom van belang voor een juist inzicht in de financiële positie. Voor het groot onderhoud van de belangrijkste kapitaalgoederen zijn beheersplannen vastgesteld. In samenhang met die beheersplannen wordt jaarlijks in onderhoudsvoorzieningen gestort en worden de geplande groot onderhoudskosten vanuit die voorzieningen gedekt. Daarmee wordt bereikt dat het beslag op algemene middelen zich evenwichtig in de tijd ontwikkelt, ondanks dat de kosten van groot onderhoud van jaar tot jaar sterk kunnen variëren. 

Het onderdeel infrastructuur omvat:
·    Riolen
·    Waterbeheer
·    Wegen
·    Openbare verlichting
·    Openbaar groen

Relevante beleidsdocumenten
·    Beleidsplan Water en Klimaatadaptatie Westelijke Mijnstreek 2022-2027 (vastgesteld februari 2022)
·    Nota wegbeheer 2023-2027
·    Nota Openbare Verlichting 2021-2025 
·    Groenstructuurplan 2025-2028 

Kwaliteitsniveau onderhoud
Veel ondergrondse infra en groen areaal is aangelegd in de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw. Hierdoor zal de komende twee decennia een groot deel van ons areaal op de schop moeten omdat het einde van de levensduur wordt bereikt. Bij de vervanging zal ook worden ingezet op het scheiden van schoon en vuil water, het afkoppelen van verhard oppervlak, het vergroten van de afvoercapaciteit en het bevorderen van de biodiversiteit.
Bij het onderhoud van de openbare ruimte streven we het B-niveau na (basis; functioneel, heel, schoon en veilig) volgens de kwaliteitscatalogus van het CROW. In centrumgebieden streven we naar A-niveau (hoog; mooi en comfortabel). In het buitengebied is dat onderhoudsniveau C.

Achterstallig onderhoud
Voor wat betreft de rioleringen, waterbeheer, openbare verlichting en onderhoud groen is geen sprake van achterstallig onderhoud. 

Asfaltonderhoud
Voor wegbeheer is wel sprake van achterstallig onderhoud.  Voor het wegwerken van achterstallig onderhoud asfalt dat zal ontstaan in 2026 is een  bijraming van het budget groot onderhoud asfalt noodzakelijk van  €141.100 in 2026. Deze forse bijraming komt tot stand, doordat er te lang  uitstel van groot onderhoud asfalt is geweest in verband met de vele (geplande) werkzaamheden van nutsbedrijven en de vertraging van projecten. Nog langer uitstel is in het kader van veiligheid niet meer mogelijk. Voor 2027 is de benodigde bijraming € 135.300, voor 2028 € 215.400 en voor 2029 e.v. € 435.400.

Onderhoud trottoirs
De onderhoudskosten trottoirs zijn gekoppeld aan de tweejaarlijkse  inspectie van de verhardingen. Deze (weg)inspectie geeft een beeld van de huidige staat van het trottoir. Indien er sprake is van achterstallig onderhoud (kwaliteitsniveau-D) dient er herstel plaats te vinden in het jaar waarin het achterstallig onderhoud zich voordoet. Voor het wegwerken van achterstallig  onderhoud trottoirs is een bijraming nodig van €691.800 in 2026, €922.600 in 2028 en € 350.000 in 2029 en volgende jaren . Deze forse bijramingen komen tot stand doordat er te lang uitstel van onderhoud is geweest in verband met de vele (geplande) werkzaamheden van nutsbedrijven en de vertraging van projecten. Nog langer uitstel is in het kader van veiligheid niet meer mogelijk.
De voorgestelde bijramingen kunnen naar verwachting gedekt worden uit de verwachte degeneratievergoedingen van nutsbedrijven (budgettair neutraal).
In 2025 (Slotrapportage 2025) en 2026 wordt een verwachte degeneratievergoeding geraamd van € 345.900 ter dekking van de onderhoudskosten in 2026 van € 691.800. De degeneratievergoeding 2025 wordt gestort in de te vormen reserve degeneratievergoedingen zodat deze in 2026 beschikbaar is als dekkingsmiddel voor het in 2026 weg te werken achterstallig onderhoud.
In 2027 en 2028 wordt een verwachte degeneratievergoeding geraamd van € 461.300  ter dekking van de onderhoudskosten in 2028 van € 922.600. De degeneratievergoeding 2027 wordt gestort in de reserve degeneratievergoedingen zodat deze in 2028 beschikbaar is als dekkingsmiddel voor het in 2028 weg te werken achterstallig onderhoud.
In 2029 wordt een degeneratievergoeding geraamd van € 350.000 ter dekking van de onderhoudskosten in 2029.

Bomenbeheer 
Net als de voorgaande jaren wordt ook in 2026 de verplichte boomveiligheidsinspectie uitgevoerd. De hieruit volgende noodzakelijke snoeimaatregelen worden in 2026 uitgevoerd. Bij het vervangen en het nieuw aanplanten van bomen wordt gestreefd naar méér bomen in de openbare ruimte. Deze bomen dienen een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de leefomgeving en de biodiversiteit.  

Groenbeheer
In 2026 wordt gestart met het omvormen van plantsoenen en gazons om deze klimaatbestendiger te maken. Dit zal in bestaande projecten worden uitgevoerd.

Openbare Verlichting
Vanaf 2025 is het beheer en het onderhoud van de openbare verlichting gescheiden. Daarnaast zijn in 2025 alle resterende conventionele armaturen vervangen door LED-armaturen. Nu deze werkzaamheden zijn uitgevoerd is de verwachting dat het beschikbaar budget voor beheer en onderhoud voor 2026 e.v. toereikend is. 

Wegbeheer
Als landelijk technische richtlijn voor wegbeheer geldt de CROW Wegbeheersystematiek. Deze vormt samen met wetgeving het kader voor wegbeheer. Binnen de CROW Wegbeheersystematiek worden de vaste gegevens opgenomen en aangevuld met de actuele gegevens over de staat van onderhoud waarin de weg zich bevindt. Zo wordt de kwaliteit van een weg op een bepaald moment vastgelegd.
Met globale inspecties en metingen wordt de actuele kwaliteit van het wegennet vastgelegd. Beek heeft als gemiddeld ambitieniveau grotendeels B (heel en veilig) afgestemd. Dit wil zeggen dat alles onder dit niveau op korte of middellange termijn onderhoud behoeft. Daarbij is het echter wel steeds een voorwaarde dat onderhoud moet worden uitgevoerd als een weg of wegvak onder het minimale niveau daalt en er onveiligheid ontstaat. Op 2 november 2023 is de Nota Wegbeheer 2023-2027 aan de raad voorgelegd, waarin de kwantiteit en de kwaliteit van het areaal wegen binnen de gemeente Beek inzichtelijk is gemaakt. Met deze gegevens worden op een systematische wijze de te verwachten kosten ten laste van het onderhoudsbudget voor de periode 2023-2027 zichtbaar. Voor de planperiode 2023-2027 was berekend dat met het huidige beschikbare jaarlijkse budget het onderhoudsniveau “basis” de komende jaren gecontinueerd kan worden. Echter door een nieuwe aanbesteding medio 2024 zijn de kosten voor asfaltonderhoud met 30% gestegen. De oorzaak van deze kostenstijging is het gevolg van de keuze voor duurzaam asfaltonderhoud en de gestegen materiaal- en loonkosten. Op basis van de inspectiegegevens, een weergave van de huidige onderhoudstoestand van het wegennet, is in de voorliggende begroting 2026 het benodigd budget voor onderhoud asfalt meerjarig op peil gebracht (zoals toegelicht onder programma-5). Ingrijpende veranderingen zijn het uitstellen van projecten en (sanerings)werkzaamheden van nutsbedrijven die steeds meer asfalt moeten opbreken vanwege ruimtegebrek voor kabels en leidingen. Dit resulteert in extra noodzakelijke investering in het asfaltonderhoud. Daartegenover staat wel een straatwerkvergoeding van de nutsbedrijven voor het opbreken van asfaltverhardingen. 

Meerjarenonderhoudsplan (MOP)
Hieronder wordt voor de diverse fondsen zichtbaar gemaakt welke stortingen en onttrekkingen volgens het meerjaren onderhoudsplan voorzien waren en welke stortingen en onttrekkingen thans zijn geraamd. Afwijkingen zijn onder de tabel toegelicht.

Het verloop van de rioolvoorziening is gebaseerd op het door de raad op 17 februari 2022 door de raad vastgestelde kostendekkingsplan Water en klimaatadaptatie 2022-2025. 
(*) Op basis van de voorliggende meerjarenraming raakt de voorziening riolen in 2029 uitgeput. In 2026 wordt het kostendekkingsplan riolen  Water en klimaatadaptatie 2022-2025 geactualiseerd om te bezien wanneer een stijging van de rioolheffing nodig zal zijn.

Beleids- en of financiële wijzigingen
De nota Openbare Verlichting 2021-2025 zal worden herijkt en opnieuw doorgerekend.

Het onderdeel gebouwen omvat:
·    Ambtelijke huisvesting
·    Overige gemeentelijke gebouwen

Relevante beleidsdocumenten
·    Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen 2023-2026

Kwaliteitsniveau onderhoud gemeentelijke gebouwen
Voor het planmatig onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is in 2023 een meerjarenonderhoudsplannen (MJOP) opgesteld. In dit MJOP is per gebouw inzichtelijk gemaakt welke onderhouds- en vervangingswerkzaamheden jaarlijks nodig zijn. Het MJOP wordt iedere vier jaar geactualiseerd, waarbij de technische staat van de gebouwen opnieuw wordt beoordeeld.
In het najaar van 2022 heeft de laatste uitgebreide inventarisatie plaatsgevonden van de gemeentelijke gebouwen. De daaruit voortgekomen uitkomsten zijn verwerkt en financieel vertaald in het door de raad vastgesteld MJOP 2023-2026. Uit deze inventarisatie bleek dat de gebouwen van de gemeente Beek over het algemeen in een redelijke tot goede staat van onderhoud verkeren. 
Eind 2025/begin 2026 wordt gestart met actualisering van het MJOP voor de gemeentelijke accommodaties. De leidraad hierbij is het (nog te actualiseren) accommodatiebeleid en het parallel lopende verduurzamingstraject van deze accommodaties. 

Achterstallig onderhoud / Duurzaamheid
Op dit moment is er in algemene zin geen sprake van achterstallig onderhoud aan de gemeentelijke accommodaties. Wel kan het zijn dat gepland onderhoud wordt doorgeschoven, omdat het (nog) een tijdje meekan of dat er een verdiepingsslag op het MJOP plaatsvindt op basis van exploitatie en maatschappelijke ontwikkelingen. 
Het MJOP is een dynamisch document. Gelet op de maatschappelijke ontwikkelingen (zoals energiecrisis en duurzaamheid), wordt voorgesteld om eind 2025/begin 2026 te starten met actualisatie van MJOP gemeentelijke accommodaties, om te bezien of aanpassingen nodig zijn om te komen tot een nog duurzamer meerjarenonderhoudsplan (DMJOP). Daarin worden naast de geïnventariseerde activiteiten in het kader van technische instandhouding, ook energiebesparende maatregelen bekeken op basis van energiescans. De actualisatie van energiescans voor de gemeentelijke accommodaties worden in het najaar van 2025 uitgevoerd.  

Meerjarenonderhoudsplan (MJOP)
Hieronder wordt zichtbaar gemaakt welke stortingen en onttrekkingen volgens het meerjarenonderhoudsplan voorzien waren en welke stortingen en onttrekkingen thans zijn geraamd. Afwijkingen zijn onder de tabel toegelicht.

(*) In 2026 is de geraamde storting in de voorziening circa € 12.000 lager dan oorspronkelijk in het vastgestelde MJOP was opgenomen. Deze verlaging hangt samen met de verkoop van de Muziekschool, waardoor minder onderhoudskosten worden verwacht. Daarnaast is de onttrekking uit de voorziening in 2026 afgerond € 12.000 hoger dan in het MJOP is opgenomen. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat in dat jaar interne uren ten laste van de voorziening worden geboekt. Deze uren zijn bij het opstellen van het MJOP destijds niet meegenomen.
Omdat de periode 2027-2029 buiten de planperiode van het vigerende MJOP 2023-2026 valt, is de jaarlijkse onttrekking gelijk verondersteld aan de jaarlijkse storting.

Beleids- of financiële wijzigingen
Geen.

Kwaliteitsniveau onderhoud inrichting gymzalen
Er is ten aanzien van de gymzalen geen sprake van groot achterstallig onderhoud.

Relevante beleidsdocumenten
·    Onderhoudsplan voorziening Speelvoorzieningen 2025-2029

Onderhoud/vervanging speeltuinen
De speelvoorzieningen/speeltuinen worden conform een meerjarenonderhoudsplan jaarlijks geïnspecteerd en vervanging van speeltoestellen wordt vanuit die plannen opgepakt en uitgevoerd. Gebreken die uit de inspectie naar voren komen worden direct opgepakt en opgelost. De kwaliteit van de verschillende speelvoorzieningen en speeltuinen is goed en veilig. In 2024 heeft de actualisatie van het meerjarenonderhoudsplan MJOP 2025-2029 plaatsgevonden hetgeen tijdens de raadsvergadering van 13 februari 2025 door de raad is vastgesteld. 

In het kader van huidige speel- en beweegruimtes in de gemeente en kansen voor verdere doorontwikkeling, zal ook aandacht worden geschonken aan kinderen met een beperking (zichtbaar of onzichtbaar). Zij moeten zo veel als mogelijk in hun eigen omgeving  kunnen deelnemen aan speelvoorzieningen in de gemeente Beek. Bij de herijking van  MJOP speelvoorzieningen 2025-2029 wordt ook aandacht besteed aan inclusiviteit.
Bij vervanging van een speelvoorziening zal worden onderzocht of het mogelijk is om een speelvoorziening te plaatsen dat door een kind met een beperking zelfstandig kan worden betreden en bediend.

Achterstallig onderhoud
Er is ten aanzien van onderhoud speeltuinen geen sprake van groot achterstallig onderhoud.

Meerjarenonderhoudsplan (MOP)
Hieronder wordt zichtbaar gemaakt welke stortingen en onttrekkingen volgens het meerjarenonderhoudsplan voorzien waren en welke stortingen en onttrekkingen thans zijn geraamd. Afwijkingen zijn onder de tabel toegelicht.

(*) Per 2026 bedraagt de geraamde storting en onttrekking in de voorziening € 25.000 meer dan in het vastgestelde MJOP was opgenomen. Deze verhoging is noodzakelijk vanwege onderhoudskosten aan zachte ondergronden, waarmee in het MJOP destijds geen rekening is gehouden (zie ook toelichting programma 5 punt S). 

Beleids- of financiële wijzigingen
Om de voorziening in het MJOP 2025-2029 op te bouwen en gezien de benodigde financiële ruimte, was de storting voorheen € 14.000.  Om een evenwichtige en reële voorziening te krijgen heeft een bijraming plaatsgevonden, waarbij de jaarlijks storting is verhoogd tot een bedrag van € 30.000. Hetgeen tijdens de raadsvergadering van 13 februari 2025 door de raad is vastgesteld.

Relevante beleidsdocumenten
·    Meerjaren Onderhoudsplanning Buitensportaccommodaties 2022-2026

Onderhoud buitensportaccommodaties
De actualisatie van de meerjaren onderhoudsplanning buitensportaccommodaties (MOP) 2022-2026, is door de raad op 8 december 2022 vastgesteld. In deze vastgestelde onderhoudsplanning zijn diverse nieuwe (wettelijke) maatregelen verwerkt, met name in de zorgplicht en de verduurzaming. 
Zoals voorgesteld in de raadsvergadering van 3 oktober 2024, wordt in 2025 ingezet op fase 2 van de verledding van sportlandgoed De Haamen. In 2025 zijn alle sportvelden VerLed. (vv Spaubeek velden 1 en 2, GSV velden 1 en 2, BRZ tennisvelden 1 t/m 9, vv Caesar velden 1 en 2, vv Neerbeek en de Atletiekbaan.) Veld 3 vv Caesar is niet VerLed ivm het KC Baeks Kompas.

Achterstallig onderhoud
Er is ten aanzien van het onderhoud van de buitensportaccommodaties geen sprake van groot achterstallig onderhoud.

Meerjarenonderhoudsplan (MOP)
Hieronder wordt zichtbaar gemaakt welke stortingen en onttrekkingen volgens het meerjaren onderhoudsplan voorzien waren en welke stortingen en onttrekkingen thans zijn geraamd. Afwijkingen zijn onder de tabel toegelicht.

De geraamde stortingen en onttrekkingen zijn conform het door de raad op 8 december 2022 vastgestelde MOP buitensportaccommodaties 2022-2026.
Omdat de periode 2027-2029 buiten de planperiode van het vigerende MOP 2022-2026 valt, is de jaarlijkse onttrekking gelijk verondersteld aan de jaarlijkse storting.

In 2026 zal een nieuwe MOP/MIP aangeboden worden aan de raad met planperiode 2026-2030. Vooruitlopend hierop is medio 2025 het MOP/MIP in concept geactualiseerd: hieruit is gebleken dat de meerjarig geraamde storting van € 230.700 toereikend zal zijn.

Relevante beleidsdocumenten
·    Onderhoudsplan inrichting gymzalen/sporthal 2025-2029

Inrichting gymzalen
De Gemeente is voor diverse accommodaties – waaronder gymzalen/sporthallen - verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud.  

De Gemeente Beek beschikt over een viertal gymzalen en een tweetal sporthallen. Drie van de vier gymzalen zijn eigendom van de Gemeente. De Gymzaal in Genhout is onderdeel van het multifunctionele centrum en is eigendom van een stichting.  Alle overige gymzalen en sporthallen worden beheerd door Stichting De Haamen.
In alle gymzalen en sporthallen zijn grotendeels voorzieningen aangebracht ten behoeve van het bewegingsonderwijs van de basisscholen. De gemeente is in alle accommodaties verantwoordelijk voor de inrichting en de keuring van de aanwezige inrichting, bestaande uit vaste en verplaatsbare toestellen en spelmateriaal ten behoeve van het basisonderwijs. De accommodaties worden zowel door scholen als door verenigingen gebruikt.

Voor het planmatig onderhoud voor de inrichting van gymzalen is in het verleden een  meerjarenonderhoudsplan (MJOP) opgesteld. In dit plan worden de jaarlijkse onderdelen weergegeven die voor onderhoud of vervanging in aanmerking komen. Iedere 4 jaar wordt dit plan geactualiseerd. Begin 2024 heeft bij de gymzalen de benodigde inventarisatie plaatsgevonden. Het meerjarenonderhoudsplan is eind 2024 geactualiseerd en op 13 februari 2025 door de gemeenteraad vastgesteld. 

Achterstallig onderhoud
Er is ten aanzien van de gymzalen geen sprake van groot achterstallig onderhoud.

Meerjarenonderhoudsplan (MJOP)
Hieronder wordt zichtbaar gemaakt welke stortingen en onttrekkingen volgens het meerjarenonderhoudsplan voorzien waren en welke stortingen en onttrekkingen thans zijn geraamd. Afwijkingen zijn onder de tabel toegelicht.

Beleids- of financiële wijzigingen
De storting was de afgelopen periode bepaald op € 18.150. Doordat de afgelopen jaren de voorziening is opgelopen, is de jaarlijkse storting in de voorziening verlaagd naar € 2.150 conform het door de raad op 13 februari 2025 vastgestelde MJOP.

Kwaliteitsniveau onderhoud speeltuinen

De kwaliteit van de verschillende speelvoorzieningen en speeltuinen is goed en veilig. Er is ten aanzien van onderhoud speeltuinen geen sprake van groot achterstallig onderhoud.