Inleiding

Inleiding

In een wereld die steeds sneller verandert door geopolitieke ontwikkelingen en technologische vooruitgang, krijgen overheden – en dus ook gemeenten – te maken met steeds complexere opgaven. Crises volgen elkaar in hoog tempo op en vragen om gezamenlijke antwoorden op Europees en nationaal niveau. Voor een belangrijk deel ligt de uitvoering echter bij gemeenten. Ook Beek staat hierin aan de lat. Dat is niet eenvoudig: de inkomsten nemen af, de kosten stijgen en personeelstekorten lopen op. Tegelijkertijd blijft de winkel gewoon open en moet de reguliere dienstverlening doorgaan.

Financieel perspectief

Tegen die achtergrond wordt u een begroting voorgelegd die niet structureel sluitend is. Met de gemeenteraad is hierover op voorhand overleg gevoerd en overeenstemming bereikt. Ons uitgangspunt is om de nieuwe raad en het nieuwe college comfort en tijd te geven om een zorgvuldig traject te doorlopen richting een structureel sluitende meerjarenbegroting. Daarom is ervoor gekozen de begroting 2026 en 2027 sluitend te maken zonder ingrijpende maatregelen. Door bijstelling van de bijdragen uit het Gemeentefonds is het zogenoemde ravijnjaar bovendien verschoven naar 2028.

Stabiliteit en investeringen

Dit is de laatste begroting van het huidige college. Wij kiezen bewust voor stabiliteit en continuïteit: het voortzetten van de koers die is vastgelegd in de Toekomstvisie Beek 2030 en het uitvoeren van de projecten die al in gang zijn gezet. Dat betekent weinig nieuw beleid, maar wel een groot investeringsvolume van bijna € 100 miljoen. Daarmee zetten we stappen richting een aantrekkelijke, bereikbare en duurzame gemeente waarin iedereen kan meedoen.

In 2026 ligt de nadruk op de uitvoering van belangrijke investeringsprojecten, zoals de start van de bouw van Kindcentrum Baeks Kompas, de renovatie van de Stationsstraat, de afronding van de herinrichting van de Keutelbeek en de renovatie van de Carmelwijk.

Sociaal domein en leefbaarheid

Daarnaast investeren we in het sociaal domein, zodat iedereen in Beek gezond en veilig kan opgroeien en wonen. We zetten daarbij in op gelijke kansen voor jongeren, betaalbare en passende woningen voor starters en senioren, en woon(zorg)eenheden voor inwoners met een zorgvraag. Zo versterken we de leefbaarheid en inclusiviteit van onze kernen.

Duurzaamheid en economie

Ook de komende jaren zetten we stappen richting duurzaamheid. Energiebesparing, duurzame opwek en een klimaatbestendige openbare ruimte staan daarbij centraal. Tegelijkertijd versterken we de lokale economie in samenwerking met ondernemers, onderwijs en partners in de regio en Euregio.

Samenwerking en vooruitblik

Samenwerking is en blijft de basis van ons handelen: met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Met deze begroting ronden we onze bestuursperiode af en leggen we een stabiele basis waarop een nieuw gemeentebestuur na de verkiezingen kan voortbouwen. Tegelijkertijd blijft duidelijk dat het nieuwe bestuur financiële keuzes zal moeten maken. Wij vertrouwen erop dat gemeenten daarbij ook de steun van het Rijk zullen krijgen.

De meerjarenreeks 2026-2029 laat hiermee het volgende beeld zien.

In bovenstaande tabel presenteert het ‘begrotingssaldo na bestemming’ het saldo van baten en lasten inclusief mutaties reserves. 

In onderstaande tabel is op basis van de geldende BBV-voorschriften in dit begrotingssaldo inbegrepen saldo van incidentele baten en lasten weergegeven, zodat op de laatste regel het structurele c.q. reële begrotingssaldo zichtbaar is.

Baten en lasten zijn structureel als deze voor onbepaalde tijd geraamd worden en incidenteel indien deze voor bepaalde tijd geraamd worden met een onvoorwaardelijke einddatum. Het inzicht in het saldo van incidentele baten en lasten is relevant voor het beoordelen van de financiële positie van de gemeente en de meerjarenraming: er mogen namelijk geen structurele lasten gedekt worden uit incidentele baten. Voor een nadere specificatie wordt kortheidshalve verwezen naar Bijlage-6 Recapitulatie begrotingsevenwicht.

College van Burgemeester & Wethouders

Beek, 10 oktober 2025

Algemeen financieel perspectief

Hieronder vindt u per programma de specificatie van de financiële implicaties van de primitieve begroting 2026 op de meerjarenraming. Bij ieder programma staat als eerste het totale bedrag aan financiële implicaties van het betreffende programma vermeld, met vervolgens de belangrijkste financiële wijzigingen in het betreffende programma, uitgesplitst naar aard:
- Doortrekken bestaand beleid (index, CAO);
- Autonome ontwikkelingen;
- Eerdere besluitvorming;
- Maatregelenpakket;
- Nieuw beleid / wensen.

In de betreffende programma's is een toelichting opgenomen van de financiële implicaties bij het onderdeel 'nieuw in programma'. 

Naast de basisdocumenten die aan deze programmabegroting ten grondslag liggen zijn enkele financiële uitgangspunten van toepassing, gebaseerd op landelijke en/of provinciale richtlijnen.
Het betreft het percentage van 2,1% voor prijsontwikkeling zoals opgenomen in de Meicirculaire 2025.

Daarnaast is bij de opstelling van de begroting uitgegaan van het volgende:
·    de OZB voor zowel woningen als niet-woningen stijgt enkel met de prijsindex van 2,1%;
·   de rioolheffing wordt verhoogd met de index van 2,1%, conform het door de gemeenteraad op 17 februari 2022 vastgestelde Kostendekkingsplan Water en klimaatadaptatie 2022-2025. De tarieven rioolheffing worden vastgesteld door het college en ter kennisname voorgelegd aan de raad;
·   de afvalstoffenheffing wordt kostendekkend bepaald, mede op basis van de begroting van RWM (Regionaal afvalbedrijf Westelijke Mijnstreek).  Het vast tarief afvalstoffenheffing 2026 stijgt met € 20,85 ten opzichte van 2025, zijnde 9,2%. De tarieven afvalstoffenheffing worden vastgesteld door het college en ter kennisname voorgelegd aan de raad;
·    de begrafenisrechten en toeristenbelasting stijgen enkel met de prijsindex van 2,1%; 
·    privaatrechtelijke tarieven (o.a. verhuur accommodaties zoals gymzalen, sporthal, sportcomplexen e.d.): 2,1%;
·    subsidies verenigingen/stichtingen op grond van de subsidieregeling ASV: 2,1% tenzij anders afgesproken; 
·    tariefstijging leges voor producten en diensten:
-    stijging van eventuele landelijke leges worden geheel doorberekend;
-    leges (producten en diensten): landelijke leges volledig doorberekend; gemeentelijke leges 2,1% (m.u.v. rijbewijs en reisdocumenten);
-    leges omgevingsvergunningen zijn geïndexeerd met 2,1%.

Van de totale baten inclusief reserves in deze programmabegroting (€ 65.095.000) is een aantal baten verbonden aan de inhoud van de eerste 5 programma’s. Daarnaast beschikt de gemeente over inkomstenbronnen die naar eigen inzicht kunnen worden ingezet, de zogenaamde algemene dekkingsmiddelen. De belangrijkste algemene dekkingsmiddelen zijn de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds en de onroerende zaakbelasting. Andere algemene dekkingsmiddelen zijn ontvangen dividenden. Tot de algemene dekkingsmiddelen behoren niet de rioolheffing en de afvalstoffenheffing, die immers een vastgesteld bestedingsdoel hebben.
Ook de leges worden niet als algemene dekkingsmiddelen beschouwd, omdat deze qua heffing en hoogte nadrukkelijk verbonden zijn aan specifieke prestaties.

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in lopende investeringen in 2026 of daarna. Voor een nadere toelichting op deze projecten wordt verwezen naar de betreffende projectformulieren bij de Begroting 2026.

Voor de opstelling van de (geprognosticeerde) balans zijn voor het jaar 2024 de gegevens overgenomen van de vastgestelde jaarrekening. Voor de jaren vanaf 2025 geldt voor de vaste activa en vaste passiva dat de gegevens zijn overgenomen van de geactiveerde kapitaaluitgaven (bijlage 2), de reserves en voorzieningen (bijlage 4) en de aangetrokken geldleningen. Waarbij voor de vaste activa geldt dat deze zijn geactualiseerd op basis van de actuele investeringsplanning. De overige posten zijn vanaf 2026 bepaald op het gemiddelde van de drie laatst vastgestelde jaarrekeningen. Voor 2025 dus het gemiddelde van 2022 t/m 2024 en voor 2026 en verder het gemiddelde van 2023 t/m 2025 etc.