Advies VNG
Op verzoek van verschillende gemeenten heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voor de meerjarenbegroting 2025-2028 een advies uitgebracht. Vanwege de onzekerheid over de ontwikkelingen op de korte termijn, komt het advies uit in 2 delen. Het 1e deel is in maart 2024 uitgebracht en het 2e deel komt uit na de meicirculaire. 2024
De VNG heeft gemeenten op 1 maart 2024 geadviseerd, hoe met de ravijnjaren om te gaan.
Advies in het kort:
- Bereid ombuigingen voor waartoe in uw gemeente besloten zal worden indien de korting van € 3 miljard (landelijk) vanaf 2026 niet wordt teruggedraaid of verzacht. Breng deze zo goed mogelijk in kaart, maar zet ze nog niet in gang;
- Presenteer deze gevolgen en zo scherp mogelijk;
- Betrek daarbij het advies van de Taskforce Taken en Middelen, die aangeven vooral te focussen op taken in medebewind (zijn taken die we moeten uitvoeren van het rijk). Voor elke gemeente vraagt dit een eigen afweging die tot andere keuzes zal leiden;
- Beschrijf in ieder geval de 5 meest significante ombuigingsmaatregelen, hun consequenties en het taakveld dat daarmee geraakt wordt.
1e deel VNG-advies omtrent begroting 2025 en meerjarenbegroting 2026-2028
Advies Taskforce: BMC Rapport taken en middelen. Het betreft een onderzoek naar de gevolgen van de tekortschietende rijksmiddelen voor de gemeentebegrotingen.
Structurele inzet Algemene Reserve
De afgelopen jaren is de focus van het hebben van een sluitende begroting, naar een begroting die structureel in balans is. In de nieuwe BBV-bepalingen lijkt hier een kentering in te komen. Het is per 2024 mogelijk om 10% van het surplus van de algemene reserve in te zetten als structureel dekkingsmiddel, voor zover de solvabiliteit boven de 20% blijft.
Nu Beek in 2023 een fors positief jaarrekening resultaat heeft behaald, voornamelijk als gevolg van de hoge normbedragen voor de huisvesting van Oekraïense vluchtelingen, neemt de algemene reserve fors toe van € 6,3 mln. naar € 16 mln. Gelet op de onzekerheid van de gemeentelijke financiën voor de komende jaren is het College voornemens gebruik te maken van deze mogelijkheid, waarbij het uitgangspunt blijft dat het weerstandsvermogen minimaal voldoende dient te blijven.
VNG toelichting inzet algemene reserve
Naar balans op lange termijn
Het College zal, conform advies van de VNG, een voorstel met contouren van maatregelen laten maken. Dit is echter nog een technische, ambtelijke exercitie. We zullen nog geen stappen zetten richting bespreking en uitvoering hiervan. Zoals in de inleiding gezegd willen we niet te vroeg starten met debatten over of implementatie van maatregelen, waarvan, door de talloze variabelen en onzekerheden, nut of noodzaak geheel niet zeker is. Deze variabelen zijn onder andere de reguliere circulaires met ongewisse impact, de uitwerking van de plannen van het kabinet, het tweede deel van het VNG-advies, etc.. Evenmin zal het College maatregelen invoeren die pas ingaan na de collegeperiode, voor zover dit niet verplicht wordt gesteld.
De uitgangspositie voor het sluitend maken van de begroting 2025 en meerjarenraming is:
| 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
| Begroting 2024 | 435.000 | -2.622.200 | -2.485.900 | -2.663.500 |
| Afwijkingenrapportage 2024 | -561.800 | -134.100 | -215.900 | -386.700 |
| Meicirculaire 2024 | 691.200 | 1.737.300 | 1.703.800 | 1.670.700 |
| Uitgangspunt Begroting 2025-2028 | 564.400 | -1.019.000 | -998.800 | -1.379.500 |
Het uitgangspunt van de begroting 2025-2028 zal nog worden aangepast op het gebied van het indexeren van de lasten (uitvoeringsbedragen, subsidies e.d.). Tevens zijn al diverse aanvragen binnen voor de budgetten van gemeenschappelijke regelingen, zijn de energiekosten de laatste twee jaar op incidentele basis aangepakt, net als de areaaluitbreidingen van het onderhoud aan de openbare ruimte.
Het College zal met uw Raad, het begrotingjaar 2025 sluitend maken, en voor de meerjarenraming 2026-2028, conform het advies van de VNG, komen met een conceptueel pakket van maatregelen.
Te denken valt aan financieel-technische-maatregelen, het een op een inzetten van een stelpost voor de bezuinigingen door het rijk op jeugd, doorbelasting van de ambtelijke uren naar investeringskredieten, inkomstenverhoging leges, inzet van 10% van het beschikbare deel van de algemene reserve, (kern)takendiscussie, benchmark enz.
Hoe zijn we tot dit negatieve bedrag in de begroting 2024 gekomen?
| Oorzaak | 2025 | 2026 en verder |
| 1. Herverdelingssystematiek (2021) | -379.386 | -379.386 |
| 2. Accrescorrectie (2022) | -2.218.678 | |
| 3. Eigen bijdrage Wmo | -118.259 | |
| 4. Opschalingskorting | -506.135 | |
| -379.386 | -3.222.458 |
- Bij de herverdeling van het Gemeentefonds, is gemeente Beek er als nadeelgemeente uitgekomen. De gemeente ontvangt hierdoor de eerste jaren € 22,50 per inwoner minder uit het gemeentefonds, uiteindelijk loopt deze korting verder op tot € 39. Eind 2025 volgt een evaluatie van deze herverdeling.
- Het accres zal op een andere manier berekend worden. Dit zal enerzijds een stabieler beeld geven, doch anderzijds is dit voor de komende jaren een nadeel.
- De eigen bijdrage Wmo wordt vanaf 2026 inkomensafhankelijk. Het gemeentefonds is hier alvast voor gekort.
- Sinds 2015 worden gemeenten geconfronteerd met een korting op het gemeentefonds, die zal oplopen tot 2026. Deze korting is opgelegd omdat gemeenten door gedwongen opschaling kosten zouden kunnen besparen. Hiervan is in de voorjaarsnota 2024 van het Rijk reeds aangegeven dat deze gaat vervallen voor het bevroren deel. De door het gemeentefonds opgelegde korting wordt niet teruggedraaid, echter er wordt (definitief) niet méér onttrokken uit het gemeentefonds.